Spaanse drankjes voor na de maaltijd

Geloof het of niet maar vandaag sneeuwde het hier  licht.
Volgens de Spanjaarden voor het eerst sinds ca 70 jaar.Het stelt niet veel voor en met onze winterbanden (voor de terugtocht) al helemaal niet.
Het is wel ongewoon koud,slechts 2 graden, maar de verwachtingen voor volgende week zijn gelukkig weer een stuk beter.
Thuis de kachel wat hoger en nog uitgebreider de tijd nemen om lekker te (gaan) eten en drinken.
We zijn gaan eten in een Asturiaans restaurant “Narcea” in Santa Pola.

Asturië in het Noordwesten van Spanje kent groene weiden, bossen met eik en kastanje, dik vee en snel stromende riviertjes met forellen. Is dit Spanje? Jawel, al lijkt het meer op Bretagne.

Asturië is echter het meest Spaanse van alle Spaanse regio’s, gelegen aan de golf van Biskaje en achter de Picos de Europa is het nooit bezet geweest door de Moren. Het was ook vanuit deze streek dat de herovering op de Moren begon.
Asturië heeft nog iets waar het terecht trots kan op zijn, de fabada, bonen en worsten op hun best. Als je het landschap kent dan kan je de fabada begrijpen. Bitter koud in de winter en alle leven is geconcentreerd in het warme huis waar de bonen stilletjes pruttelen. Maïs, graan, bonen en andere groenten hangen te drogen in de schuren. De varkens zijn geslacht, gezouten en bewerkt voor het winterse eten. Asturië is dan ook bekend om zijn morcilla (bloedworst), longaniza (gerookte worst), chorizo (rode paprika worst) en hammen.

Fabada

De rivieren voorzien in zalm en forel en de Golf van Biskaje geeft een overvloed aan zeevis. Er zijn hier 250 soorten appels, linzen, kastanjes en cider is een nationale drank.
Echt dus een prima basis voor goed eten bij dit ongewoon koude en winterse weer.
De pulpo (octopus) en krab slaan we over en als voorgerecht eten we de traditionele verse chorizoworst in cider en verder de “cecina de ternera” gezouten en (lang) gerijpt rundvlees.

Daarna natuurlijk de fabada,een stevige bonensoep met spek,varkensvlees,ham en bloedworst en cocochas oftewel kabeljauwwangetjes

Veel restaurants en uiteraard ook Narcea  bieden na een uitgebreide lunch of diner een drankje van het huis (chupito) aan. Deze drankjes zijn er in veel soorten en smaken.
In Nederland zouden we zeggen een digestief,maar beter nog een afzakkertje.
Het borrelwoordenboek,ja dat  bestaat echt, zegt daarover het volgende:

afzakkertje Afzakkertje werd in de 17de en 18de eeuw gebruikt voor een glaasje brandewijn dat na de thee, de koffie of het banket werd gedronken. In de 19de eeuw werd het ook gebruikt voor likeur, jenever of andere sterke drank. Toen kreeg het tevens de betekenis ‘laatste glaasje’.
De naam ontstond omdat men dacht dat het afzakkertje de genoten dranken en spijzen beter deed zakken. In 1845 schreef de taalkundige J.H. Halbertsma hierover:

In het laatste der zeventiende eeuw begon men hier de thee en de koffie niet in te voeren, of dadelijk won de leer veld, dat men al dat warm water afdrijven en de verslappende kracht er van herstellen moest door sterken drank.

 

De functie van een drankje na de maal­tijd is tweeledig. De restauranthouder drukt er zijn waardering voor uw bezoek mee uit en u krijgt de kans uw verblijf nog eventjes te verlengen. Maar vele van deze chupito’s zijn heel goed voor de spijsvertering en het lekkere ‘afzakkertje’ heeft dus ook praktisch nut.

Twintig jaar geleden was het drankje van het huis aan de Costa Blanca vrijwel altijd een appellikeurtje, een mistela of een kruidenborreltje. Te­genwoordig is de variatie veel groter. Restaurants zonder veel fantasie haken in op de populariteit van de Italiaanse limoncello maar er zijn ook restaurants waar je kunt kiezen uit diverse huisgemaakte drankjes of streekspecialiteiten.Het drankje dat na de limoncello tegenwoordig het vaakst op tafel komt, is de orujo. Deze doorzichtige borrel wordt vervaardigd van wat er over is van de druiven na de wijnbereiding. Orujo betekent dan ook letterlijk droesem en het is juist dit bezinksel dat het kenmerk vormt voor de originele orujo, die vaak wordt verward met brandewijn. Orujo is oorspronkelijk afkomstig uit Cantabrië en Galicië maar heeft zich in de laatste decennia verspreid over heel Spanje. De druivenresten worden gedestilleerd en er ontstaat een drank met een alcoholpercentage van 40 tot 60 procent. Hetzelfde drankje wordt ook in Italië veel gefabriceerd, daar heet het grappa.Een variatie op de orujo is de orujo de hierbas. Aan de resten van de druiven worden in de natuur groeiende kruiden toegevoegd en het geheel krijgt na bereiding een lichtgroene of gele kleur. Tijm, rozemarijn, anijs, munt en salvia zijn de meest gebruikte kruiden voor dit drankje hoewel de samenstelling overal weer anders is. De kruidenversie van de orujo is bijzonder digestief.

Een ander dessertdrankje dat van druiven wordt gemaakt, is de vooral in het noorden van de provincie Alicante zeer populaire mistela. Mistela wordt gemaakt door aan druivensap zoveel alcohol toe te voegen dat het sap niet gaat fermenteren. Dat wordt bereikt bij een percentage van 15 of hoger. Aan de originele mistela wordt geen enkel ander ingrediënt toegevoegd maar in de loop der jaren zijn er talloze variaties op ontstaan, sommige alleen met honing of zoetstoffen, andere met koffiebonen, si­naasappelschillen of kruidnagel.
Een likeur die afkomstig is uit de provincie Alicante en vooral in restaurants in Elche veel als drankje wordt aangeboden, is de cantueso. Cantueso wordt van de gelijknamige plant gemaakt, een familielid van de tijm (thymus moroderi). Deze plant wordt gedestilleerd en er wordt suiker toegevoegd. Het resultaat is een lichtbruin drankje met een alcoholpercentage van 25 tot 30 dat behalve lekker ook goed is voor de spijsvertering.

In Monforte del Cid – in de binnenlanden van de provincie Alicante – is men trots op de anijslikeur die hier vandaan komt en die een kwaliteitserkenning (denominación de origen) heeft. Dit drankje, anís paloma, wordt gemaakt door wilde anijs en/of steranijs te distilleren in neutraal smakende alcohol van 40 tot 55 procent. Het resultaat is een doorzichtige, zoete drank met een aangename anijssmaak.Een specialiteit van de stad Alcoy is koffielikeur, café de Alcoy genaamd. Dit drankje wordt aangeprezen als aperitief maar in de praktijk wordt ze ook vaak bij de koffie na de maaltijd geserveerd. De koffielikeur wordt gemaakt door gemalen koffie te laten weken in smaakloze alcohol met een percentage van 15 tot 25 procent. Het resultaat is een donkerbruine, niet al te sterke drank.Afkomstig uit Baskenland maar al decennialang populair in heel Spanje is de pacharan, een likeur van sleedoornbessen en anijs. De bessen worden geweekt in brandewijn met anijssmaak en het resultaat is een zoete likeur met een alcoholpercentage van tussen de 25 en 30. Volgens de overlevering wordt pacharan vooral in de regio Navarra al sinds de Middeleeuwen gedronken maar zijn er in vrijwel heel Spanje recepten bekend van dranken die met behulp van de bes van de sleedoorn worden gebrouwen.

Behalve de sleebes worden ook veel andere vruchten- en notensoorten gebruikt voor het brouwen van likeurtjes. De bekendste is waarschijnlijk de appel maar ook sinaasappels, citroenen, perziken, kiwi’s, bananen, amandelen, hazelnoten, bramen, allerlei soorten bessen en zelfs de vruchten van de aardbeiboom worden gebruikt om alcoholische drankjes van te brouwen. In de meeste gevallen gebeurt dit door het fruit een maand in een liter brandewijn of alcohol te laten staan en vervolgens suiker toe te voegen. In sommige restaurants maakt men de aangeboden drankjes zelf of heeft men een kennis of familielid dat deze drankjes maakt. Zo hoeft de gift aan de klant niet zo duur uit te vallen en kan men ook nog af en toe van smaak of recept veranderen. Het hoeft je dan ook niet te verbazen als de flessen die na de maaltijd op tafel verschijnen vaak geen etiket hebben zodat je maar moet afwachten hoe sterk het vocht is dat je drinkt en waar het van gemaakt is. Maar minder lekker is het er zeker niet om!

Hoewel niet echt een digestief,drinken we ook vaak een carajillo na de maaltijd.
De Spaanse carajillo is een combinatie van een sterke zwarte koffie met brandy.In plaats van brandy kan je er van alles in krijgen zoals bijv. rum,grappa,licor43,anis,baileys etc.
Het is een van de meest gedronken koffiespecialiteiten van het land. Men gaat ervan uit dat de oorsprong van dit drankje teruggaat naar de tijd dat Cuba nog een Spaanse kolonie was. En dat de soldaten die aan het eind van de negentiende eeuw vochten in de onafhankelijksheidsoorlog, zichzelf met dit middeltje moed of “corajillo” in wilden drinken. Later werd de naam veranderd in carajillo.
Spanjaarden drinken de carajillo op alle momenten van de dag,vooral om zich op koudere momenten lekker te verwarmen.
De afbeelding hierboven is een speciale variant,nl de carajillo quemado (of tres colores) waarbij eerst de suiker en de brandy kort worden geroerd en geflambeerd om daarna voorzichtig te worden aangevuld met sterke koffie en schuim, zodat je drie laagjes ziet.Vaak wordt de quemado voorzien van een sinaasappelschilletje,kaneel en een paar koffiebonen.

Recent hebben we weer een nieuwe koffie met drank variant leren kennen: de Café Asiático.

De Café Asiático is een drank uit  Cartagena van het begin van de 20ste eeuw. Zeilers uit Azië bestelden er bij aankomst een kopje koffie met gecondenseerde melk en cognac, en het drankje evolueerde naar de versie die we nu kennen, met Licor 43, kaneel en citroenschil:

Stap 1. Schenk gecondenseerde melk in zodat de verticale lijnen onderaan het glas bedekt zijn.
Stap 2. Voeg cognac toe tot aan de gestippelde lijn van het glas.
Stap 3. Voeg ‘Licor 43’ toe tot boven aan de ovale lijnen.
Stap 4. Voeg koffie toe tot aan de rand van het glas (ongeveer één espresso).
Stap 5. Voeg wat kaneel, een schijfje citroen en twee koffiebonen toe.

De echte smaakbom in dit drankje is de Licor 43, een Spaanse sterke drank die uit 43 verschillende ingrediënten bestaat.  Je vindt er onder andere citrus en andere vruchtensappen in, maar ook vanille, aromatische kruiden en specerijen. De scherpe, warme en complexe smaak met een uitgesproken toets van vanille, vult de koffie aan die door de gecondenseerde melk wat aan kracht verliest.

In Murcia in Spanje bestaat er een variant op de Café Asiático waarbij de cognac apart wordt voorverwarmd, aangestoken en in een kleine metalen kan wordt geserveerd met een schijfje citroen of sinaasappel erin

Keuze genoeg dus om na een goede maaltijd en één of meer afzakkertjes tevreden huiswaarts te gaan.